قانون جدید حضانت فرزند پسر و دختر چیست؟ + مدارک لازم

زمانی که زن و شوهری که دارای فرزند هستند، تصمیم به جدایی می‌گیرند، اولین و مهم‌ترین مساله پس از جدایی آن‌ها، تعیین وضعیت فزرندان‌شان خواهد بود. بدین معنا که پدر و مادر باید از قبل طلاق درباره محل زندگی، مخارج و سایر حقوق بچه‌ها تعیین تکلیف کرده و به توافق برسند. کلیه این موارد تحت عنوان حضانت در نظر گرفته می‌شود و هنگام طلاق والدین در واقع باید مساله حضانت فرزند مشخص شود. در ادامه این مقاله با موسسه حقوقی همراه آرمانی درباره موضوع حضانت فرزند دختر و پسر، شرایط و مدارک لازم برای گرفتن حضانت فرزند و سایر مسائل مرتبط با این مقوله شرح خواهیم داد.

منظور از حضانت فرزند چیست؟

در واقع حضانت فرزند، حق و تکلیفی است که قانون جهت نگهداری و حفاظت از کودکان به والدین آن‌ها سپرده است. این وظیفه حین زندگی مشترک بر عهده پدر و مادر است، اما چنانچه آنان به هر دلیلی تصمیم بگیرند که جدا شوند، باید در خصوص این امر مهم نیز تصمیم‌گیری کرده و به توافق برسند که آیا نگهداری از بچه‌ها را یکی از آن‌ها بر عهده می‌گیرد یا به صورت مشترک آن را انجام خواهند داد.

اگر والدین در اینباره به توافق برسند، دادگاه طبق آن رای صادر خواهد کرد. در غیر اینصورت و بنا به قانون حضانت فرزندان، نگهداری کودکان تا ۷ سالگی، وظیفه مادر و بعد از آن بر عهده پدر است، البته با وجود تفاوت‌هایی بین فرزند دختر و پسر، به این معنا که دختر بعد از ۷ تا ۹ سالگی که سن بلوغ است تا ۲ سال با پدر خواهد ماند و بعد از آن طبق تشخیص والدین، فرد مورد نظر برای ادامه زندگی انتخاب می‌شود.

اما پسر از ۷ تا ۱۵ سالگی با پدر زندگی می‌کند و برای ادامه به انتخاب خود زندگی با پدر و یا مادر را برمی‌گزیند. در دعاوی خانوادگی بحث راجب اختلافات خانوادگی است که مرجع ذی‌صلاح باید به این نوع از دعاوی رسیدگی کنند.

شرایط حضانت فرزند چیست؟

چنانچه زن و مردی ازدواج کرده و پس از آن صاحب فرزند شوند، مسئولیت نگهداری از آن کودک با هر دو والد است و باید به طور مشترک از بچه مراقبت کنند. اما اگر والدین بخواهند بنا به هر دلیلی طلاق بگیرند و جدا از هم زندگی کنند، باید مساله حضانت بچه‌ها مشخص شود. در بخش قبل شرح دادیم که طبق قانون مساله حضانت فرزندان به چه شکل است. اما برای اعطای حضانت به هر یک از والدین، لازم است شرایطی احراز شود تا دادگاه آن فرد را لایق نگهداری از کودک بداند و در غیر این صورت از والد سلب حضانت خواهد شد. این شروط شامل موارد زیر هستند:

• بالغ بودن
• عاقل بودن
• مبتلا نبودن به بیماری‌های واگیردار
• داشتن شایستگی‌های اخلاقی
• مسلمان بودن
• توانایی عملی برای نگهداری کودک
• ازدواج نکردن با شخص دیگر

با مراجعه به بهترین وکیل طلاق در تهران می توانید با پیگیری های وکیل خود در کمترین زمان به نتیجه پرونده دست یابید.

سن حضانت فرزند چند سال است؟

حضانت فرزندان طبق قانون زمانی مطرح می‌شود که بچه‌ها به سن بلوغ نرسیده باشند. بلوغ برای دختران ۹ سال قمری و برای پسران ۱۵ سال قمری است.

مطلب پیشنهادی: لیست بهترین وکیل طلاق در تهران در موسسه حقوقی همراه آرمانی

حضانت فرزندان قبل از ۷ سال

مطابق قانون اولویت حضانت کودک تا قبل از ۷ سالگی با مادر است زیرا وابستگی عاطفی و جسمی بین این دو بیشتر است و ممکن است جدا کردن کودک از مادر در سال‌های ابتدای زندگی، در آینده باعث بروز عواقب جبران ناپذیری روحی و جسمی برای کودک شود. لذا طبق صلاحدید قانونگذار اینطور تصمیم گیری شده است که تا ۷ سالگی کودک چه دختر و چه پسر با مادر خود بماند. البته این موضوع باعث محرومیت پدر از دیدن فرزند نخواهد شد و ملاقات فرزند با پدر بلامانع است.

با این همه در صورتی که مادر نخواهد یا نتواند از کودک خود قبل از ۷ سالگی نگهداری کند، حضانت کودک به پدر داده خواهد شد. مورد دیگر این است که اگر مادر با داشتن فرزند زیر ۷ سال، مجدد ازدواج کند، حضانت از او سلب خواهد شد، مگر اینکه با تشخیص دادگاه، پدر صلاحیت حضانت فرزندش را نداشته باشد.

حضانت فرزندان بعد از ۷ سالگی

بعد از ۷ سالگی تا هنگام بلوغ، حضانت بچه‌ها بر عهده پدر است که برای دختر ۹ سالگی و برای پسر ۱۵ سالگی است. طبق قانون ۱۱۶۹ مدنی، چنانچه بعد از ۷ سالگی فرزند، در مورد حضانت او بین والدین اختلاف ایجاد شود، دادگاه مصلحت کودک را در نظر گرفته و با تشخیص خود، حضانت را به والدی که صلاحیت نگهداری از فرزند را داشته باشد، واگذار خواهد کرد.

حضانت فرزندان بعد از ۱۸ سالگی

پس از اینکه فرزندان به سن بلوغ رسیدند، مساله حضانت منتفی است و فرزند خودش انتخاب می‌کند که با کدام والد می‌ماند لذا قانون نیز بنا به خواست و مصلحت او، این انتخاب را محترم می‌شمارد.

قانون حضانت فرزند دختر بعد از ۱۸ سالگی مفهومی متفاوت از حضانت در سنین پایین‌تر پیدا می‌کند. با رسیدن فرزند دختر به سن قانونی ۱۸ سالگی به لحاظ قانونی فرد بالغی محسوب می‌شود و حق تصمیم‌گیری در مورد زندگی شخصی خود را دارد. در این سن، مفهوم حضانت به مفهوم سرپرستی تبدیل می‌شود و بیشتر جنبه‌های مالی و حقوقی را در بر می‌گیرد.

در این سن، فرزند دختر حق انتخاب محل سکونت، شغل و ازدواج را دارد و دیگر الزامی به اطاعت از تصمیمات والدین نیست. با این حال، در برخی موارد و به ویژه در صورت وجود وابستگی مالی یا نیاز به حمایت‌های خاص، والدین همچنان می‌توانند نقش مهمی در زندگی فرزند خود ایفا کنند. در این موارد، توافقات بین والدین و فرزند می‌تواند تعیین‌کننده باشد.

قانون جدید حضانت فرزند پسر

قانون جدید حضانت فرزند در ایران تغییرات قابل توجهی را به همراه داشته است. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، افزایش مدت زمانی است که فرزند پسر تحت حضانت مادر قرار می‌گیرد. بر اساس قانون جدید، حضانت فرزند پسر تا سن هفت سالگی بر عهده مادر است. این تصمیم با توجه به اهمیت نقش مادر در سال‌های اولیه رشد کودک و نیازهای عاطفی و روانی وی در این دوره اتخاذ شده است. پیش از این، مدت زمان حضانت فرزند پسر با مادر کمتر بود.

همچنین، قانون جدید بر اهمیت همکاری و توافق والدین بر سر حضانت فرزند تاکید می‌کند. در صورتی که والدین نتوانند در این خصوص به توافق برسند، دادگاه با توجه به مصلحت کودک تصمیم‌گیری خواهد کرد. عوامل مختلفی مانند سن کودک، سلامت جسمی و روانی والدین، شرایط زندگی هر یک از والدین و نظر کارشناسی می‌تواند در تصمیم‌گیری دادگاه موثر باشد.

حضانت فرزند پسر تا چند سالگی با مادر است؟

حضانت فرزند پسر تا سن ۷ سالگی به‌طور معمول با مادر است، مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد که صلاحیت مادر برای حضانت را زیر سؤال ببرد. پس از ۷ سالگی، حضانت فرزند به تشخیص دادگاه و با در نظر گرفتن مصلحت کودک تعیین می‌شود. در این تصمیم‌گیری، عوامل مختلفی مانند سلامت جسمی و روانی والدین، شرایط اقتصادی و محیط زندگی مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف اصلی، تأمین رفاه و مصلحت کودک است.

قانون جدید حضانت فرزند دختر

قانون جدید حضانت فرزند، همان گونه که تغییرات زیادی برای حضانت فرزند پسر ایجاد کرد، برای فرزند دختر نیز موثر بوده است. همانطور که در بالا برای فرزند پسر اشاره شد، از مهمترین تغییرات در قانون جدید حضانت فرزند دختر، افزایش مدت زمان حضانت توسط مادر است؛ به عبارت دیگر در قانون جدید حضانت فرزند دختر تا هفت سالگی، به عهده مادر می باشد. از دلایل اصلی این تغییر در قانون جدید حضانت فرزند دختر، می توان به اهمیت نقش مادر در سال های ابتدایی رشد کودک و نیاز های عاطفی آن اشاره کرد.

شرایط گرفتن حضانت فرزند توسط مادر چگونه است؟

بر اساس ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی، مادری قادر است حضانت فرزند خود را بر عهده بگیرد که مجنون نبوده یا ازدواج مجدد نکرده باشد. البته، مطابق ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده، صرفا ازدواج مجدد مادر، سلب کننده یا مانع حضانت او نیست و مصلحت کودک، معیار تصمیم‍‌گیری قاضی خواهد بود. بعلاوه مطابق ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، مادری صلاحیت نگهداری از فرزند را دارد که دچار فساد و انحطاط اخلاقی نبوده یا مبتلا به بیماری‌های روانی نباشد و کودک را مورد آزار و اذیت و ضرب و جرح قرار ندهد.

مدارک لازم برای گرفتن حضانت فرزند شامل موارد زیر است و اگر برای این کار وکیل گرفته‌اید باید این مدارک لازم برای گرفتن حضانت فرزند را به او تحویل دهید تا بتواند روند کار را دنبال کند.

• سند ازدواج
• سند طلاق
• شناسنامه والدین و کودک
• کارت ملی والدین
• استعلام پزشکی قانونی
• درخواست تحقیق محلی یا مستندات تحقیق محلی در صورت انجام
• درخواست جلب نظر کارشناس
• مدارک و مستنداتی مانند شهادت شاهدان، سوگند

سلب حضانت فرزند از پدر یا مادر چگونه است؟

حق حضانت فرزند بر عهده والدین است اما ممکن است در برخی شرایط، به تقاضای نزدیکان و خویشاوندان کودک یا قیم او، این حق از والدین کودک سلب شود. طبق قانون در این زمینه هرگاه در اثر عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی والدی که کودک تحت حضانت اوست، سلامت جسم یا روان و تربیت اخلاقی کودک در معرض خطر باشد، دادگاه با تقاضای بستگان، قیم یا رئیس حوزه قضائی، ترتیب دیگری برای حضانت اتخاذ خواهد کرد. برخی از مصادیق تغییر حضانت کودک از والدین عبارتند از:

• اعتیاد شدید والدین به مشروبات الکلی، مواد مخدر یا قمار
• ابتلا والدین به فساد اخلاقی و فحشا
• ابتلا والدین به بیمارهای روانی طبق تشخیص پزشکی قانونی
• سوءاستفاده از کودک یا مجبور کردن او به فعالیت در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق و…
• تکرار بیش از حد ضرب و جرح کودک

شرایط حضانت فرزندان در طلاق توافقی چگونه است؟

اغلب در طلاق توافقی، زوجین از قبل درباره تمام مسائل موجود بین خودشان، از جمله حضانت بچه‌ها به توافق می‌رسند. طبق قانون حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است اما در صورتی که والدین در این نوع طلاق جوری دیگری به توافق برسند بلامانع است، به عنوان مثال تصمیم بگیرند که فرزند به طور کامل با مادر یا پدر بماند یا هر چیز دیگر.

حضانت فرزند پسر در طلاق توافقی با کیست؟

در طلاق توافقی، حضانت فرزند پسر به توافق والدین بستگی دارد. طبق قانون، حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی معمولاً با مادر است، مگر اینکه توافقی دیگر میان طرفین صورت گیرد یا دادگاه بنا به شرایط خاص، تصمیم متفاوتی اتخاذ کند. پس از سن ۷ سالگی، حضانت معمولاً بر اساس مصلحت کودک تعیین می‌شود. در طلاق توافقی، والدین می‌توانند شرایط حضانت و ملاقات را به‌صورت مشترک تنظیم کنند و این توافق در دادگاه ثبت و رسمی می‌شود.

حضانت فرزندان بعد از فوت پدر با چه کسی است؟

یکی از تصورات اشتباه درباره حضانت کودکان این است که بعد از فوت پدر، حضانت بچه‌ها به جد پدری می‌رسد. باید ذکر است که موضوع حضانت از ولایت و قیومیت جدا و متفاوت است و طبق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی، در صورتی که یکی از والدین فوت کند، حضانت فرزند به والد در قید حیات خواهد بود.

لذا اگر پدر از دنیا برود، حضانت فرزندان بر عهده مادر است و هیچ شخصی مانند جد پدری یا پدربزرگ نمی‌تواند ادعایی در اینباره داشته باشد، مگر اینکه با تشخیص دادگاه، اعطای حضانت کودک به مادر، خلاف مصلحت او باشد. ضمن اینکه در صورتی که پدر فوت کند و مادر ازدواج مجدد داشته باشد، حضانت از او سلب نمی‌شود زیرا پدر در قید حیات نیست تا از کودک نگهداری کند.

حضانت فرزند با کفالت فرزند چه فرقی دارد؟

حضانت کودک، موضوعی است که صرفا، در رابطه با والدین، پیش بینی شده و طبق قانون مدنی، حق و تکلیف والدین است. به موجب آن پدر و مادر، موظفند تا مراقبت از سلامت جسمی و روحی کودک و نیز مدیریت مسئل مالی او را بر عهده بگیرند. اما کفالت، در برخی موارد به معنای سرپرستی است و ممکن است منظور از آن، سرپرستی و مراقبت فردی غیر از والدین، از یک یا چند تن از اعضای خانواده‌اش باشد بنابراین برخی از مزایای قانونی آن، مانند معافیت از خدمت سربازی نیز از آن قابل برداشت است. بدین معنا که فرزندی که کفالت پدر و مادر یا خواهر و برادران خود را بر عهده دارد، از خدمت سربازی معاف خواهد شد.

جمع بندی و سوالات متداول

چنانچه زوجی که دارای فرزند هستند، تصمیم بگیرند که جدا شوند، باید در مورد وضعیت فرزند یا فرزندان خود بعد از جدایی تصمیم بگیرند مانند مکان ماندن آن‌ها و نیز خرج و مخارج و غیره. در این باره توضیحات لازم را در مقاله برای شما آوردیم تا در صورتی که سؤالی در این زمینه دارید با مطالعه این مطلب به پاسخ صحیح دست پیدا کنید. برای دریافت راهنمایی بیشتر در مورد موضوع حضانت فرزند می‌توانید با کارشناسان ما در موسسه حقوقی همراه آرمانی تماس بگیرید.

محدثه رفیعی

محدثه رفیعی هستم. پنج سال سابقه تولید محتوا در زمینه مسائل حقوق دارم.  در حال حاضر محتواهای یونیک، باکیفیت و مخاطب پسند برای موسسه همراه آرمانی را می نویسم. امیدوارم بتونم در زمینه مسائل حقوقی کمک کنم. خوشحال میشم نظراتتان را در مورد محتواها با من به اشتراک بگذارید.