یکی از موارد مورد پرسش هنگام طرح دعاوی این است که موضوع مورد شکایت ما جزء کدام دسته از دعاوی قرار می‌گیرد و برای طرح آن باید به کجا مراجعه کنیم؟ باید ابتدا بدانیم که نوع شکایت ما حقوقی یا دعاوی کیفری است به عنوان مثال برای مواردی مانند طلاق، ارث، خرید و فروش باید دعوای حقوقی مطرح گردد اما چنانچه شکایت ما بابت اعمالی که جرم محسوب می‌شوند، مطرح گردد باید در نوع دعاوی کیفری قرار گیرد. در ادامه به بررسی دعاوی کیفری می‌پردازیم و اینکه در چه دادگاهی باید به آن‌ها پرداخته شود. در ادامه با موسسه حقوقی همراه آرمانی بمانید تا در این رابطه اطلاعات جامع کسب کنید.
دعاوی کیفری چیست؟
دعوایی که فرد جهت اعلام وقوع یک جرم به مراجع قضایی و درخواست مجازات فرد مجرم اقامه می‌کند، دعوای کیفری می‌گویند. در واقع دعاوی کیفری زمانی مطرح می‌شوند که مواردی تحت عنوان جرم در قانون مجازات اسلامی (اعمالی که برای آن‌ها در قانون مجازات تعیین شده است) را برای رسیدگی به دادگاه اعلام می‌کنند، از این موارد می‌توان به قتل، کلاهبرداری (کلاهبرداری اینترنتی)، خیانت در امانت، جعل، فحاشی و توهین اشاره کرد. فردی که علیه یکی از این جرائم در دادگاه اقامه دعوی کند، شاکی نام دارد و روند طرح دعاوی کیفری با تنظیم و ارائه شکوائیه کتبی این فرد در دادسرا آغاز خواهد شد.
در این میان، قانون حاکم برای رسیدگی به دعاوی کیفری، قانون آیین دادرسی کیفری می‌باشد. با استناد به ماده ۱ این قانون، آیین دادرسی کیفری، مجموعه‌ای از اصول و مقررات به منظور کشف و تحقیق انواع جرم، تعقیب افراد مجرم، رسیدگی به شکایات، صدور رای، تجدید نظر و اجرای حکم صادره است. لذا شخصی که قصد طرح دعوای کیفری دارد، باید به یک از دفترهای خدمات قضایی، مراجعه کرده و شکایت خود را در آن‌جا ثبت کند.
انواع دعاوی کیفری
دعاوی کیفری شامل طرح دعوا علیه جرایم زیر هستند:
- جرایم علیه اموال و حقوق مالی افراد نظیر دزدی، غارت، کلاهبرداری، پول‌شویی، تقلب، قاچاق کالا و غیره.
- جرایم علیه حقوق معنوی افراد مثل تقلب، کپی رایانه، سرقت معلومات، سرقت اطلاعات تجاری و غیره.
- جرایم منافی عفت و اخلاق عمومی از قبیل تجاوز جنسی، توهین و توزیع محتوای نامناسب.
- جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور مثل تروریسم، جاسوسی و جنگ اطلاعاتی.
- جرایم و تخلفات رانندگی از قبیل آزار و اذیت رانندگان، سوءاستفاده از صلاحیت قانونی، نقض قوانین راهنمایی و رانندگی و مواردی از این قبیل.
- جرایم علیه حقوق و کیان خانواده از قبیل خشونت خانوادگی، آزار و اذیت همسر، قتل خانوادگی، آزار و اذیت کودکان.
- هتک حرمت منزل و املاک دیگران مثل سرقت و دستبرد، هرج و مرج و تهدید.
- جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد مانند قتل، آزار جنسی، حملات جنسی و زورگیری.
- جرایم مرتبط با مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی خرید و فروش آن‌ها، مست کردن در عموم و غیره.
دادگاه های صالح برای رسیدگی به دعاوی کیفری
طبق ماده ۲۴۹ قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه‌های کیفری ذیصلاح برای رسیدگی به دعاوی کیفری شامل موارد زیر هستند:
دادگاه کیفری یک
این دادگاه در مرکز استان‌ها تشکیل شده و در آن‌جا به جرایمی مانند زنا، قتل، لواط و… رسیدگی می‌شود. از جمله جرایم دیگری که در این دادگاه کیفری یک مورد بررسی قرار می‌گیرد عبارتند از:
- جرایمی با مجازات حبس ابد
- جرایمی با مجازات قطع عضو، جنایت عمدی علیه تمامیت جسمانی با دیه نصف کامل یا بیشتر
- جرایمی با مجازات تعزیری درجه سه یا بالاتر
- جرایم سیاسی و مطبوعاتی
دادگاه کیفری
این دادگاه‌ها صلاحیت رسیدگی به انواع دعاوی به جز جرایمی که رسیدگی به آن‌ها در سایر دادگاه‌ها انجام می‌شود، را دارد.
دادگاه نظامی
در این دادگاه به جرایم نظامی افسران و ماموران رسیدگی می‌شود.
دادگاه انقلاب
- در دادگاه انقلاب به جرایم زیر رسیدگی خواهد شد:
- مسائل مرتبط با امنیت داخلی و خارجی کشور
- بغی
- محاربه
- جرایم مربوط به مواد مخدر، قاچاق اسلحه و مهمات
- توهین به رهبران جمهوری اسلامی
- مواردی که در شرایط خاص به دادگاه انقلاب سپرده می‌شود.
دادگاه اطفال و نوجوانان
این دادگاه به جرایمی که مرتکبین آن افراد زیر ۱۸ سال هستند، رسیدگی می‌کند. بر طبق ماده ۱۴۶ قانون مجازات اسلامی، افراد نابالغ هیچ مسئولیت کیفری ندارند و بر اساس ماده ۱۴۸ قانون مجازات اسلامی، در مورد این افراد، اقدامات تامینی و تربیتی مناسب آن‌ها لحاظ خواهد شد.
فرق دعاوی کیفری و حقوقی چیست؟
اشاره کردیم که دعاوی بر اساس موضوع، دادگاه ذیصلاح و قانون آیین دادرسی حاکم بر آن‌ها، در دو گروه دعاوی حقوقی و کیفری، قرار می‌گیرند. این دو نوع دعوا دارای تفاوت‌هایی هستند که در ادامه به آن‌ها را مرور می‌کنیم:
- این دو گروه در ماهیت با هم متفاوت هستند. دعوای حقوقی، مربوط به خسارت و جبران آن در حوزه حقوق مدنی و دعوای کیفری است.
- مورد تفاوت دیگر اینکه عناوین جرایم کیفری، به طور مشخص در قانون بیان شده‌اند به عنوان مثال در قانون ذکر شده که یک عمل با وجود چه شرایطی کلاهبرداری محسوب می‌شود و تحت عنوان این جرم مورد پیگرد قرار می‌گیرد و مجازات آن هم مشخص است. اما در یک دعوای حقوقی، موضوع کلی، خسارتی است که به شخص یا اشخاصی وارد شده لذا محدودیت قانونی در موارد خسارت، وجود ندارد.
- تفاوت بعدی دعاوی حقوقی و کیفری در این است که اقامه دعوای حقوقی، با طرح دادخواست و اقامه دعوای کیفری، با طرح شکواییه شروع می‌شود.
- قانون آیین دادرسی نیز در این دو، متفاوت است به این صورت که دعوای کیفری با اعمال آیین دادرسی کیفری و دعاوی حقوقی با توجه به قواعد آیین دادرسی مدنی، رسیدگی خواهد شد.
- تفاوت نهایی این است که ادله اثبات دعوا در این دو به دلیل تفاوت در موضوع دعوا، با هم متفاوت است. ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی شامل اقرار، اسناد، گواهی، معاینه محل و تحقیق محلی، رجوع به کارشناس و سوگند است و ادله اثبات در دعاوی کیفری شامل اقرار، شهادت، قسم و سوگند می‌باشد.
چه جرائمی کیفری محسوب می شود؟
جرائم مختلفی تحت عنوان جرائم کیفری مورد رسیدگی قرار می‌گیرند که عبارتند از:
- سرقت
- کلاهبرداری
- ایراد ضرب و جرح به عمد
- مزاحمت برای بانوان
- جرایم سیاسی
- جعل
- رشا و ارتشا
- اخاذی
- جرایم انتخاباتی
- صدور چک بلامحل
- مشروبات الکلی
- بازداشت غیرقانونی
- جرایم سایبری و رایانه‌ای
- اختلاس
- افساد فی الارض
- اقدام علیه امنیت ملی
- فروش و انتقال مال غیر
- اسید پاشی
- خیانت در امانت
- جرایم علیه اطفال
- فرار زندانی
- تجاوز
- توهین و افترا
- جاسوسی
- افشای اسرار
- تهدید به قتل
- جرایم مطبوعاتی
بهترین وکیل دعاوی کیفری در تهران
با توجه به آمار حاصله از پرونده‌های دادگستری، بخش زیادی از آن‌ها به دعاوی کیفری و انواع شکایت مردم می‌باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت نیاز به طرح دعوی کیفری در دادگاه برای بالا بردن احتمال موفقیت و نیز سرعت پیشبرد رسیدگی به پرونده، حتما از کمک و راهنمایی بهترین وکیل دعاوی کیفری در تهران استفاده کنید. وظایف بهترین وکیل دعوای کیفری شامل موارد زیر است:
- تنظیم شکوائیه در مراجع ذی صلاح
- حضور در دادسرا و دادگاه برای تکمیل تحقیقات و دفاع از موکل یا اثبات جرم از طرف شاکی
- تنظیم لوایح تخصصی در مراحل مختلف مانند دادسرا و دادگاه بدوی و تجدید نظر
- تنظیم لوایح و تقاضای اعمال ماده ۴۷۴ و ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری
- پیگیری برای تخفیف مجازات و درخواست برای اجرای جایگزین‌های حبس در مرحله اجرای حکم
- تنظیم تقاضای عفو و مرخصی برای محکوم
مراحل ثبت شکایت کیفری
برای ثبت شکوائیه جهت اقامه دعاوی کیفری باید مراحل زیر را طی کرد:
- تهیه سند و مدرک: در اولین مرحله برای طرح دعوی کیفری لازم است تا مستندات و شواهد مربوط به شکایت اعم از عکس، ویدیو، شاهد و سایر اسناد و مدارک جمع‌آوری شود.
- مراجعه با مراجع ذیصلاح: بعد از تهیه مدارک، برای کسب اطلاعات مورد نیاز باید با مراجع ذیصلاح تماس بگیرید، مراجعی مانند شورای حل اختلاف، دادگاه کیفری، پلیس یا هر سازمان انتظامی و قضایی دیگر.
- تهیه و تکمیل فرم شکایت: تهیه این فرم به صورت الکترونیکی یا حضوری از مراجع ذیصلاح ممکن است. اطلاعاتی که در فرم شکایت باید پر شوند عبارتند از نام و اطلاعات هویتی شاکی، شرح مختصری از موضوع شکایت، تاریخ و مکان وقوع حادثه و لیست نام شاهدان در صورت وجود. بعد از تکمیل فرم، آن را همراه مدارک از طریق اینترنت، پست، فکس یا به صورت حضوری، به مرجع ذیصلاح تحویل دهید.
- پیگیری شکایت: پس از تحویل شکوائیه، باید پیگیری‌های لازم را انجام دهید مانند پاسخ به سوالات احتمالی مرجع ذیصلاح، ارائه اطلاعات تکمیلی لازم یا مدارک بیشتر جهت حضور در جلسات دادگاه.
جمع بندی و سوالات متداول دعاوی کیفری
در مقاله فوق با دعاوی کیفری و انواع آن آشنا شدیم، علاوه بر این متوجه شدیم که در صورت داشتن قصد طرح دعوای کیفری باید به کجا مراجعه کرد و چه مراحلی را طی کرد. در نهایت تاکید می‌کنیم برای اینکه دعوای کیفری شما با نتیجه موفق و عادلانه و در کمترین زمان ممکن به انجام برسد، از کمک و راهنمایی بهترین وکیل دعاوی کیفری استفاده کنید تا این وکیل با تکیه بر تجربه، دانش و مهارت خود در این زمینه، از حقوق شما در دادگاه دفاع کند.
برخی از این دعاوی عبارتند از سرقت، کلاهبرداری، اخاذی، توهین و هتک حرمت.
انواع دعوای کیفری که نام برده شدند در دفاتر خدمات قضایی قابل طرح هستند.چند مثال از دعاوی کیفری چیست؟
لیست دعاوی کیفری قابل مطرح در دفاتر خدمات قضایی کدامند؟